afb.

Kerkstraat 27

Het Gulden Lampet

Een luyster voor de stad

door Henny Molhuysen

De Boekenweek is weer begonnen. Gedurende een hele week staat 'het boek' in onze bijzondere belangstelling. Daarom nemen we vandaag een kijkje achter de voorgevel van: Kerkstraat 27.

De Kerkstraat is een straat, waarin zich vanouds boekenhandels bevonden. Dat wil dan zeggen: de laatste vijfhonderd jaar. Want aan het eind van de vijftiende eeuw werden er voor het eerst in 's-Hertogenbosch boeken verkocht en gedrukt. Toen woonden er in reeds 'Adriaan de boeckverkoper'.
De Latijnse School in deze straat is mede debet geweest aan de ontwikkeling van de vele boekhandels. Tot 1941 werd er zelfs een krant 'de krant van Arkesteyn' in deze straat gedrukt.
Het pand Kerkstraat 27 dateert uit het eind van de achtiende eeuw. Het staat op de monumentenlijst en is omschreven als 'Huis met lijstgevel met gebosseerde witte pleisterlaag, kroonlijst op consoles en met sierreliëfs uit omstreeks 1775'. Een boekhandel was er toen niet in gevestigd. Een drukker, uitgever of boekhandelaar in die tijd was niet 'zomaar een drukker', hij verspreidde ideeën. Een eeuw tevoren had het Bossche stadsbestuur reeds gezegd: „Het is een luyster voor de stad een goede druckerye te hebben.”
In het pand 'Het Gulden Lampet' was in de negentiende eeuw een verkooplokaal gevestigd. Omstreeks 1860 hing er een lampet buiten de voorgevel als teken van deze naam. Aan het eind van de negentiende eeuw vestigde zich J.J. Lorentzin het pand.
Diens grootvader Joseph (1799-1847) was werkzaam geweest als boekbindersknecht en boekbinder. Zoon Johann was boekbinder, boekhandelaar en leesbibliotheekhouder. De derde generatie tenslotte was eveneens boekhandelaar. Maar het gezin van J.J. Lorentz bleef kinderloos en daarom deed hij zijn zaak in 1912 over aan A.J. Heinen die bij hem in dienst was. Heinen was in die tijd belangrijk, velen gingen liever naar de 'katholieke' boekhandel van Mosmans aan de Markt, dan naar de 'protestantse' Heinen. A.J. Heinen overleed in 1919 en zijn broer Marius nam de boekhandel over die later door diens kinderen Ad en Joop voortgezet zou worden tot september 1994. Er kwam toen een nieuwe eigenaar, Ton Meulman, maar de naam Boekhandel Heinen bleef gehandhaafd. En andere goede tradities ook: in het kader van de boekenweek verscheen een nieuw deel in de serie 's-Hertogenbosch.

Brabants Dagblad donderdag 16 maart 1995

'Het Gulden Lampet'

Kerkstraat 27

Het hoekhuis wordt samen met het buurpand aangeslagen voor 37½ voet (= 10,79 m). Dit is circa 50 cm teveel voor de breedte van de beide huidige percelen. Mogelijk was de Krullartstraat oorspronkelijk iets smaller. Johan van Lith en daarna zijn zoon Wouter, de schoenmaker, moesten de hertogcijns betalen. Tot het hoekhuis behoorde het kleine huis Krullartstraat 3, dat evenals andere huizen in deze hoek, in gebruik was bij meerdere leden van de familie Lenarts, die koopman van beroep waren.
Het achterhuis van het hoekpand heeft nog een herplaatste kapconstructie uit de eerste helft van de 15de eeuw. Het is mogelijk dat de kap behoorde tot een lager pand met trapgevel, waarvan resten

387

zijn aangetroffen in de huidige achtergevel. Aangezien het voorhuis in de late 18de eeuw grotendeels vernieuwd is, zijn geen oudere gegevens bekend.

388

Literatuur

CB 1520 f 55; CB 1573 f 57v; M 1408; Z 1552/'53.

A. van Drunen, 's-Hertogenbosch van straet tot stroom (Zwolle - Zeist 2006) 387-388

Korte Kerkstraat

Wed. Loretz

1408. "Het gulden Lampet". Zat tot voor circa 40 jaar in den gevel, toen het huis nog verkooplokaal was.

Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch 1907) 71

Kerkstraat 27

Huis met lijstgevel met gebosseerde witte pleisterlaag; kroonlijst op consoles en met sierreliëfs uit omstreeks 1775.

Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004

1995	Henny Molhuysen Achter de voorgevel : Een luyster voor de stad Brabants Dagblad donderdag 16 maart 1995 (foto)
2001	Paul Roovers Boekhandel Heinen aan Kerkstraat wordt uitgebreid. 'Op onderdelen willen we excelleren' Krantenknipsel vrijdag 18 januari 2002
2002	Redactie Kelder buurpand uitgediept voor uitbreiding boekhandel net kinderafdeling 'Adriaan'. Ad. Heinen zoekt het onder de grond Brabants Dagblad dinsdag 12 maart 2002 (foto)
2011	Het boek is bijna uit De verkopen staan al jaren onder druk, maar in 2011 kregen boekhandels en uitgevers een dreun. De zaken in de provincie lijden daar het meest onder. Een dag in boekhandel Heinen in Den Bosch. 'Ik denk dat wij nog tien jaar met een traditioneel aanbod overleven'. Olaf Tempelman \| De Volkskrant zaterdag 26 november 2011
2014	Mieske van Eck ‘Boekhandel Adr. Heinen kan op eigen benen staan’ Brabants Dagblad donderdag 20 februari 2014 \| 25 Mieske van Eck \| Brabants Dagblad woensdag 29 januari 2014 \| 26-27
2014	Redactie Schrijvers in actie voor Adr. Heinen Brabants Dagblad donderdag 30 januari 2014 \| 27
2014	'Zonder Heinen heeft de stad geen hart' Bosschenaren op de bres voor 'hun' Adr. Heinen. „De stad kan niet zonder boekhandel." Laura Bus \| Brabants Dagblad zaterdag 1 februari 2014 \| 26-27
2014	'Heinen blijft als Polare valt' Polare is weer open. Personeel en klanten hopen dat de winkel zelfstandig verder kan. Mieske van Eck \| Brabants Dagblad donderdag 20 februari 2014 \| 26-27
2014	André Stikkers doet morgen bod op boekhandel Adr. Heinen DEN BOSCH - André Stikkers, de manager van de Bossche vestiging van de failliete boekhandelsketen Polare, doet een bod op de voormalige winkel van Adr. Heinen. Mieske van Eck \| Brabants Dagblad dinsdag 4 maart 2014 \| 27
2014	Vrijage Heinen/Verkadefabriek Verkadefabriek en boekhandel Heinen willen meer samen doen. Dat zegt André Stikkers, die de winkel wil overnemen. Mieske van Eck \| Brabants Dagblad vrijdag 7 maart 2014 \| 29
2014	Nog een bod op Adr. Heinen Vestigingsmanager André Stikkers van boekhandel Adr. Heinen in Den Bosch krijgt concurrentie bij mogelijke aankoop. Robèrt van Lith \| Brabants Dagblad dinsdag 11 maart 2014 \| 25
2014	Den Bosch heeft Adr. Heinen terug Een faillissement van boekhandel Adr. Heinen aan de Bossche Kerkstraat is gisteren voorkomen. Dieter van den Bergh \| Brabants Dagblad zaterdag 15 maart 2014 \| 25
2014	'Dit is het allermooiste dat ons kon overkomen' DEN BOSCH - „Dit is echt goed nieuws, waar we lang op zaten te wachten", zei André Stikkers in de coulissen van de Literaire Manifestatie in het Theater aan de Parade. „De ellende is voorbij, vanaf nu gaan we alleen nog maar vooruit." Dieter van den Bergh \| Brabants Dagblad zaterdag 15 maart 2014 \| 29
2014	Adr. Heinen terug met meer licht, boeken, zitjes, koffie en reuring DEN BOSCH - De handtekeningen zijn gezet, de winkel is verkocht, de oude naam is terug. André Stikkers mag zich samen met Ton Meulman, de horeca-bv van de Verkade-fabriek en ondernemer Frank Tibosch de nieuwe eigenaar noemen van boekhandel Adr. Heinen. Mieske van Eck \| Brabants Dagblad vrijdag 21 maart 2014 \| 28
2015	Bevrijd van de ketens, leeft de boekhandel op De val van Polare leek het eind van de boekhandel in te luiden. Een jaar later gloort nieuw elan, ook in Den Bosch bij Adr. Heinen en in Tilburg bij Gianotten Mutsaers. Tom Tacken \| Brabants Dagblad woensdag 15 april 2015 \| 36-37
2016	Redactie 'Ik geloof niet in ontlezing!' De Boschloog (2016) 38-39

Kerkstraat 27

Kerkstraat A 105 (????)

1865	J.J. Brouwer (1e luitenant ingenieur) - J.N. Crefcoeur (ondernemer van openbare verkoopingen) - J.L. Roulet (predikant der Waalsche hervormde gemeente)
1875	wed. P.Goudriaan Kuijpers (partikulier) - J. Loretz (leesbibliotheek en boekbinder)

Kerkstraat A 104 (1880)

1881	wed. van Ierland (wollennaaister) - wed. J. Loretz (leesbibliotheek en boekbinderij)

Korte Kerkstraat A 104 (????)

1892	Mejuffrouw de Wed. J. Loretz
1908	J.J.N. Loretz (firma Wed. J. Loretz) boek- en kantoorhandel, leesbibl.

Kerkstraat 27 (1909)

1910	J.J.N. Loretz (fa. wed. J. Loretz) boek- en kantoorh.
1928	M.J. Heinen - fa. wed. J. Loretz
1943	Adr. Heinen (boekhandel) - Schrijmachinehandel H.E.B.O. (school-, schrijf- en teekenbehoeften)
1960	Adr. Heinen (boekhandel)

Hans Boselie en Peter-Jan van der Heijden, Bossche monumenten in beeld (1975) 40, 44

n: vermelding in een voetnoot

Bossche Encyclopedie |

Nummer:	27
Postcode:	5211 KD
BAG-ID:	0796200000409152
Perceel:	HTG00-H-1150

Soort:	Rijksmonument
Nummer:	21673

Kerkstraat 27

Het Gulden Lampet

Een luyster voor de stad

'Het Gulden Lampet'

Kerkstraat 27

Korte Kerkstraat

Wed. Loretz

Kerkstraat 27

Henny Molhuysen

Paul Roovers

Redactie

Het boek is bijna uit

Mieske van Eck

Redactie

'Zonder Heinen heeft de stad geen hart'

'Heinen blijft als Polare valt'

André Stikkers doet morgen bod op boekhandel Adr. Heinen

Vrijage Heinen/Verkadefabriek

Nog een bod op Adr. Heinen

Den Bosch heeft Adr. Heinen terug

'Dit is het allermooiste dat ons kon overkomen'

Adr. Heinen terug met meer licht, boeken, zitjes, koffie en reuring

Bevrijd van de ketens, leeft de boekhandel op

Redactie

n: vermelding in een voetnoot

Nummeraanduiding

Monument

Locatie

Op deze pagina

Alternatieve namen

Rijksdienst Cultureel Erfgoed